Historia Włoch

Okres największej świetności Włoch, to czasy starożytnego Rzymu, który objął swoim panowaniem cały region Morza Śródziemnego i stanowił w owych czasach największą potęgę światową. Drugim okresem jest renesans, czyli czasy panowania państw włoskich nad handlem śródziemnomorskim, które zaowocowały ogromnym bogactwem, rozkwitem kultury i sztuki. Długa historia Włoch ma swoje wzloty i upadki. Poznaj najważniejsze wydarzenia historyczne półwyspu Apenińskiego, najważniejsze daty i procesy historyczne.

Historia Włoch

Najważniejsze wydarzenia w historii Włoch

Patrząc na historię Włoch możemy wyróżnić 3 znaczące okresy w historii półwyspu Apenińskiego. Włochy, zarówno historycznie jak i obecnie, zajmują teren od Alp, przez cały półwysep Apeniński, aż po Sycylię. Tereny te zostały zjednoczone przez Republikę Rzymska. Po upadku Cesarstwa Rzymskiego terytorium te dzieli się na szereg regionów, księstw, miast-państwa, gdzie o wpływy walczą europejskie potęgi jak Francja, Austria i Hiszpania. Księstwa przechodzą z rąk do rąk, zaś niezależne walczą ze sobą. Zjednoczenie Włoch ma miejsce dopiero w XIX wieku. Monarchia włoska trwała do 1946 roku, kiedy to w wyniku referendum konstytucyjnego Włochy stały się republiką.

Najważniejsze daty stanowiące kamienie milowe w historii Włoch:

• 753 p.n.e. - legendarna data założenia Rzymu,
• 395 - rozpad cesarstwa Rzymskiego na wschodnie i zachodnie,
• 476 - upadek zachodniego cesarstwa Rzymskiego,
• 1527 sacco di Roma,
• 1796 - 1815 - wojny Napoleońskie i hegemonia Francji we Włoszech,
• 1861 zjednoczenie Włoch i utworzenie monarchii,
• 1922 - zamach stanu Mussoliniego,
• 1922 - 1945 - okres wpływów i władzy Mussoliniego,
• 1946 - powstanie republiki w wyniku referendum.

Historia Włoch - starożytność i renesans

Panowanie Rzymu

Półwysep Apeniński zamieszkiwały plemiona Ligurów, Sykulów, a następnie Etrusków. Na terenach tych zakładali swoje kolonie również Grecy i Fenicjanie. Według legendy w 753 roku p.n.e. założono Rzym. Miasto to stało się ośrodkiem władzy nad całym obszarem Morza Śródziemnego. Podboje Rzymu stworzyły państwo, rządzone najpierw przez republikę, a później przez cesarzy, obejmujące 4600 000 km2. Cesarstwo w okresie swojej największej świetności obejmowało tereny od półwyspu Iberyjskiego, przez Europę zachodnią do Renu, część Brytanii, Bałkany i tereny naddunajskie, teneny dzisiejszej Turcji, Syrii, Egipt i wybrzeża północnej Afryki. Cesarstwo Rzymskie położyło podwaliny pod historię współczesnej Europy, budując infrastrukturę, drogi, miasta, szlaki handlowe i morskie. Prawo większości państwa opiera się na prawie rzymskim. Posługujemy się alfabetem rzymskim, zaś języki części państw europejskich bezpośrednio wywodzą się z łaciny.

Okres świetności cesarstwa rzymskiego trwał około 200 lat, potem nastąpił powolny upadek spowodowany kryzysem władzy i walkami o władzę. W roku 395 cesarstwo zostało podzielone na wschodnie i zachodnie, zaś Italia znalazła się pod rządami cesarza zachodniego. Italia staje się terenem najazdów Wizygotów, Wandalów, Ostrogotów i Longobardów, zaś cesarstwo wschodnie stara się odzyskać władzę nad Italią, co się na krótko udało pod panowaniem Justyniana.

Historia Włoch - walka o wpływy i panowanie nad regionami Włoch oraz renesans włoski

Od czasów wczesnego średniowiecza o wpływy w Italii walczą potęgi europejskie. Północne Włochy zostają opanowane przez Longobardów, a następnie przez Franków. W środkowych Włoszech duża rolę zaczyna odgrywać państwo kościelne, które istnieje od 755 do 1870 roku. Natomiast na południu Włoch mają miejsce podboje Arabów, a następnie Normanów.

Na północy rozpoczyna się okres świetności potęg handlowych Genui i Wenecji, które bogacą się na handlu śródziemnomorskim. Miasta te odgrywają sporą rolę w wyprawach krzyżowych, dostarczając statków i skupując łupy. Handel śródziemnomorski i bogacenie się miast włoskich wpływa na ogromny rozwój kultury i sztuki w XV wieku, który to okres znamy pod nazwą renesans włoski. Kwitnie wówczas sztuka, architektura i działają najwięksi mistrzowie malarstwa. Na renesans wpłynął również upadek Konstantynopola, kiedy to wielu artystów, rzemieślników, ludzi kultury i nauki, uciekło do Włoch.

Małe miasta-państwa i księstwa Włoch często padają ofiarą obcego panowania. Rywalizacja między cesarstwem niemieckim i papiestwem (wojna gwelfów i gibelinów) w XIII wieku kończy się upadkiem władzy cesarstwa i początkiem wpływów Francji. Okres XIV i XV wieku oznacza umocnienie się w miastach-państwach władzy arystokratycznych rodów (Visconti, Medici, Gonzagów, Este), w których panuje monarchia lub republika. Jest to również okres walki Francji i Hiszpanii o panowanie na półwyspie. W 1527 dochodzi do złupienia Rzymu (sacco di Roma) przez cesarza Karola V. W wyniku tych wojen Italia zostaje uzależniona od Hiszpanii.

Wiek XVII oznacza dla Włoch upadek gospodarczy oraz dalszą rywalizację o panowanie nad Włochami między Francją i Austrią. Ukoronowaniem tych walk są podboje Napoleona Bonaparte, który opanował całe Włochy. Kongres Wiedeński w 1815 roku przywrócił panowanie Austrii we Włoszech oraz władzą papieża w Państwie Kościelnym.

Historia Włoch - zjednoczenie

Daty i wydarzenia prowadzące do zjednoczenia Włoch

Wojny napoleońskie rozbudziły dążenia narodowościowe i niepodległościowe Włochów. Powstały ruchy karbonariuszy i risorgimento. W 1831 roku powstał ruch Młode Włochy Giuseppe Mazziniego, który planował szereg powstań mających na celu obalenie władzy w państewkach i zjednoczenie Włoch. Najważniejsze wydarzenia miały miejsce w 1848 roku pod wpływem “Wiosny ludów”. Doszło wówczas do szeregu powstań i buntów przeciwko Austriakom. Ruchy te zostały szybko stłumione przez Francję i Austrię, zaś Włochy padły ofiarą dotkliwych represji.

W kolejnych latach rzecznikiem idei zjednoczenia stało się Królestwo Sardynii. W wyniku zwycięstwa w wojnie z Austrią, opanowania północnych Włoch, plebiscytów, które zdecydowały o przyłączeniu kolejnych państewek, oraz wyprawy Garibaldiego na Sycylię i Neapol, państwo zostało zjednoczone. W 1861 roku powstała monarchia włoska, zaś królem został Wiktor Emanuel II.

Pod koniec XIX wieku Włochy wzięły udział w walce o kolonie zamorskie. Zdobyły kolonie w Erytrei i Somalii, a następnie terytoria rozpadającego się Imperium Osmańskiego w Afryce północnej, gdzie utworzono jedną kolonię Libię. Nie udało się opanowanie Etiopii. Natomiast w 1939 Włochy opanowały Albanię.

II wojna światowa - panowanie Mussoliniego

I wojna światowa, kryzys gospodarczy w latach 1920 - 22, bezrobocie i ogromne zadłużenie Włoch spowodowały niezadowolenie społecznie i narastanie ruchów radykalnych i komunistycznych. Szczególnie niezadowoloną grupą byli weterani wojenni, którzy stworzyli partię Fasci di combattimento pod wodzą Benito Mussoliniego. Organizacja ta posługiwała się bojówkarzami, którzy teroryzowali ludność i przeciwników politycznych.

W 1922 roku Mussolini dokonał zamachu stanu, w wyniku którego został premierem rządu. Wskutek stosowania powszechnego terroru oraz nadużyć, partia faszystowska zdobyła większość w parlamencie. Wprowadzono ustawy tworzące w praktyce dyktaturę Mussoliniego. Państwo przejęło kontrolę nad gospodarką, edukacją i kulturą.

W 1940 roku Włochy podpisały pakt trzech z Niemcami i Japonią włączając się do działań w II wojnie światowej. Początkowe sukcesy szybko zakończyły się klęską w czasie walk w Afryce północnej. We Włoszech powstała silna partyzantka przeciw Mussoliniemu, jednocześnie do Italii wkroczyli Niemcy opanowując północną i środkową część kraju. W wyniku ciężkich walk aliantów oraz partyzantów, Niemcy zostali wyparci. W 1945 roku schwytano i rozstrzelano Mussoliniego.

W 1946 roku monarchia włoska przestała istnieć. W wyniku plebiscytu powołano republikę Włoch. Powojenne dzieje Włoch stoją pod znakiem afer korupcyjnych oraz kryzysu gospodarczego i politycznego.